Autoimmune disease म्हणजे काय ?
Autoimmune disease म्हणजे स्वयंप्रतिकार रोग. जे आपल्याला थकवा आला आहे असे वाटत आहे किंवा तुम्हाला सतत तुमच्या शरीरात रोग निर्माण होत आहेत किंवा तुम्हाला बरे वाटत नाही, तुमच्या शरीरात तीव्र वेदना होतात तसेच थकवा किंवा सूज आल्याने जीवनातील आनंद नष्ट झाला असेल तर हे सर्व तुम्हाला होणाऱ्या स्वयंप्रतिकार रोगामुळे आहे. आपण स्वयंप्रतिकार रोग कसे कमी करू शकतो आणि आपले संपूर्ण आरोग्य कसे सुधारेल याकडे लक्ष दिले पाहिजे. स्वयंप्रतिकार रोग हा शरीरातील विकारांचा एक समूह आहे ज्यामध्ये प्रतिरक्षा प्रणाली आपल्या शरीरातील चांगल्या ऊती किंवा पेशींवर हल्ला करते आणि त्यांना नष्ट करण्याचे कार्य करते.
आपले शरीर यामुळे सतत संभ्रम अवस्थेत राहते तसेच वायरस आणि संक्रमण यांसारख्या हानिकारक हल्यापासून दुर्बल होते. तुम्हाला हे माहित आहे कि आपल्या शरीराला ८० पेक्षा अधिक भिन्न भिन्न प्रकारचे ज्ञात असलेले स्वयंप्रतिकार रोग आहेत. ज्यामध्ये मधुमेह प्रकार 1, संधिवात, सोरायसिस असे रोग समाविष्ट असतात. शरीराच्या विभिन्न भागांना प्रभावित्त करणे तसेच या सर्वांची लक्षणे समान असतात. परंतु आपल्यासाठी एक चांगली गोष्ट हि आहे कि आपल्या आहारातील बदलामुळे आपल्या अतिसाक्रीय प्रणालीला शांत करण्यास मदत होते. कारण आपल्या दैनंदिन आहारात काही खाद्य पदार्थांचा समावेश केल्याने खूप वेदनादायक आजारांपासून आराम मिळण्यास मदत होते.
स्वयंप्रतिकार आजार (Autoimmune Disease) कमी करण्यासाठी ८ अविश्वसनीय पदार्थ आहेत आणि ते आपले स्वयंप्रतिकार विकार कमी करण्यास मदत करतात. तर तुम्ही आरामात बसून काही निरोगी आहाराच्या माध्यमातून तुम्ही हे करू शकता.
Foods in Autoimmune Disease
स्वयंप्रतिकार आजारासाठी आहारातील काही असे पदार्थ पाहूया.
1. सूर्यफुलाच्या बिया – तुमची प्रतिरक्षा प्रणाली विकसित करण्यासाठी किंवा लक्षणे कमी करण्यासाठी उपाय शोधत असाल तर स्वयंप्रतिकार आजारासाठी (Autoimmune Disease) सूर्यफुलाच्या बिया खूप उपयोगी ठरतात. या आकाराने छोट्या असतात परंतु खूप शक्तिशाली बिया असतात ज्या आपल्या शरीराला पोषक तत्वे पुरवठा करतात. आपल्या शरीरातील प्रतिरक्षा करणाऱ्या कोशिकांना पुनर्संतुलीत करण्यासाठी आणि जुनी सूज कमी करण्यासाठी मदत करतात. सूर्यफुलाच्या बियांचा प्रमुख घटकामधील एक प्रमुख घटक म्हणजे व्हिटामिन ई आहे. विशेष करून १०० ग्राम सूर्यफुलाच्या बियांमध्ये आपल्या दैनंदिन आवश्यकतेपेक्षा दुप्पट व्हिटामिन इ चे प्रमाण असते.
स्वयंप्रतिकार आजार (Autoimmune Disease) असणाऱ्या व्यक्तीसाठी व्हिटामिन ई महत्वाचे आहे कारण जेंव्हा प्रतिरक्षा प्रणाली आपल्या शरीरावर हल्ला करत असते तेव्हा त्यःचा अर्थ असा होतो कि दोन आवश्यक कोशिकांना TH 1 आणि TH 2 असंतुलित आहेत एका परीक्षणानुसार असे लक्षात आले आहे कि व्हिटामिन ई कोशिकांच्या वाढीसाठी आणि त्यांना पुनर्संतुलीत करण्यासाठी मदत करू शकते. परंतु असे नाही सूर्यफुलाच्या बिया मध्ये सेलेनियम खनिज समाविष्ट असते जो शरीरामध्ये मुक्त कणापासून लढण्यास मदत करते. सूर्यफुलाच्या बिया पेप्टाइडस आणि जुन्या सुजेशी संबंधित आजारांमध्ये वेदना कमी करण्याचे काम करतात. त्यामुळे आपल्या प्रतिरक्षा प्रणालीला समर्थन करण्यासाठी आणि यापासून लढण्यासाठी एक स्वादिष्ट आणि पौष्टिक पदार्थ म्हणून सूर्यफुलाच्या बिया दही किंवा सलाड वर टाका.
स्वयंप्रतिकार आजारांच्या निराशाजनक लक्षण याबाबत अधिक संशोधनाची गरज आहे सध्याच्या माहितीवरून असे लक्षात आले आहे कि सूर्यफुलाच्या बिया व्हिटामिन ई सहित अनेक घटक स्वयंप्रतिकार आजारांपासून लढण्यासाठी आपल्या शरीराची मदत करते.
ओलिव्ह ओईल – हे तेल सामान्य पदार्थ बनविण्यासाठी वापरले जाणारे तेल नसून हे शरीरातील वेदना आणि सूज कमी करणारे तेल आहे. काही अभ्यासातून असे लक्षात आले आहे कि यामध्ये दोन घटक आढळून येतात ओलिक एसिड आणि ओलीयोकैन्थाल एन्टीऑक्सिडट यामधील एक मोनोसाच्यूरेटेड असते. या तेलामुळे शरीराचे तणाव आणि असंतुलन यापासून संरक्षण होते. स्वयंप्रतिकार रोगांमधील (Autoimmune Disease) वेदना कमी करण्यासाठी हे उपयुक्त आहे. म्हणून खाद्यपदार्थ बनविताना याचा वापर तुम्ही करू शकता.
रताळे – आपल्या आहारात समाविष्ट करण्यासाठी एक उत्तम आणि स्वादिष्ट कंदमूळ आहे रताळे. रताळे तुम्ही शिजवून आणि भाजून किंवा मसाले टाकू शकता. रताळे हे बहुमुखी कंद आहे आणि पोषक तत्वांनी भरपूर आहे. रताळे हे एलर्जी संबंधित लक्षनांशी जुडलेले असते. याशिवाय यामध्ये एन्टीऑक्सिडट, व्हिटामिन सी आणि व्हिटामिन ए असतात. हि पोषक तत्वे आपल्या शरीरातील पोषक तत्वे यांचे कोशिका सुरक्षित करण्यास मदत करते कारण या पोषक तत्वांचे प्रमाण कमी झाल्याने स्वयंप्रतिकार आजार वाढतात. व्हिटामिन ए कमी झाल्याने एकापेक्षा अधिक आजार होतात. रताळमध्ये बीटा केरोटीन असते जे शरीरासाठी लाभदायक असते. बीटा केरोटीन शरीरातील प्रतिरक्षा प्रणाली ची सूज कमी करण्यास मदत करते.
एक रताळे आपल्याला व्हिटामिन ए आणि केरोटीन प्रदान करण्यासाठी पुरेसे आहे आणि तुम्ही याचा वापर रोजच्या आहारात केला नाही तरी काही हरकत नाही. रताळे हे फक्त पौष्टिक नसतात तर फायदेशीर सुद्धा असते.
मासे – तुम्हाला मासे आवडत असतील तर ते फारच लाभदायक आहे कारण मासे तुमच्या आहारात संपूर्ण अन्न म्हणून कार्य करतात तसेच ते खरेच स्वयंप्रतिकार आजारांमध्ये खूप फायदेशीर असतात. सेल्मन ,सार्डीन, हेरिंग, मैकरल यामध्ये Omega – 3 Fatty Acid असते आणि यामध्ये EPA तसेच DHA भरपूर प्रमाणात असतात. माशाचे तेल हे सूज, गाठी, क्रोनिक आजार, अल्सर अशा स्वयंप्रतिकार आजारामध्ये उपयोगी ठरते. Omega -3 चे सेवन Omega – 6 सोबत संतुलित असणे आवश्यक आहे. या दोन प्रकारच्या Fats मुळे स्वयंप्रतिकार आजारांमध्ये सायटोकिन्स चे उत्पादन वाढवू शकते. यामुळे Omega – 3 ची मात्र नियंत्रित असणे आवश्यक आहे. तज्ञांच्या मते आठवड्यातून २ वेळा मासे खाल्ले पाहिजेत. म्हणून तुम्ही मासे खाल्याने तुमच्या प्रतिकारशक्तीला फायदा होतो.
हळद – स्वयंप्रतिकार आजार (Autoimmune Disease) हे आपल्यासाठी आव्हानात्मक असू शकतात. कारण प्रतिरक्षा प्रणाली आपल्या शरीरातील स्वस्थ कोशिकांवर हल्ला चढवते ज्यामुळे सूज येते. आपल्या आहारातील मसाल्यातील एक औषधी पदार्थ म्हणजे हळद आहे जी आपल्या प्रतिरक्षा प्रणालीला शांत करण्यास मदत करते. हळद हि सहजपणे उपलब्ध होत असते आणि स्वयंप्रतिकार आजारावर (Autoimmune Disease) याचा प्रभाव पडतो. हळदीमध्ये सक्रीय घटक करक्यूमीन असतो जो प्रतिरोधक उत्पादने तयार करतो. त्वचा आणि उतींच्या रोगांसाठी एक प्रभावी उपाय म्हणून हळदीचा वापर होतो. जसे कि स्वयंप्रतिकार आजार त्वचेचा सोरायसिस याच्यासाठी सुद्धा हळद महत्वाची ठरते.
हळदीचा आहारात वापर केल्याने तुम्हाला या आजारापासून बचाव होतो. सूज कमी करण्यासाठी तसेच प्रतिरक्षा प्रणाली पुन्हा संतुलित करण्यासाठी मसाल्यांमध्ये हळदीचा वापर केला पाहिजे. जुनी सूज कमी करणे आणि नियंत्रित करणे यामुळे स्वयंप्रतिकार आजारांची (Autoimmune disease) संख्या कमी करण्याचा एक उत्तम उपाय आहे.
ग्रीन टी – हा एक गरम पेय पदार्थ आहे ज्याचा आनंद जगात सर्वत्र घेतला जातो. ग्रीन टी आपल्या निरोगी आरोग्यासाठी खूप वेगाने लोकप्रिय होत आहे. यामधून आपल्याला अनेक फायदे मिळतात ज्यामुळे स्वयंप्रतिकार आजार बरे होतात. ग्रीन टी एपिगैलिका टेक्तेन ३ ने समृद्ध आहे जे एक शक्तिशाली एन्टीऑक्सिडट आहे जे आजर कमी करण्यासाठी फायदेशीर आहे. साईटोkin जे कोशिकांच्या उत्पादनासाठी आवश्यक आहे तसेच स्वयंप्रतिकार आजारांमध्ये (Autoimmune disease) मोठी भूमिका निभावते. ग्रीन टी मध्ये काही प्रमाणात कॅफिन असते त्यामुळे सूज निर्माण न करता याचे खूप लाभ आहेत. परंतु ग्रीन टी दिवसाला एक कप पर्यंत घेणेच चांगले आहे.
मशरूम – तुम्ही ऐकले असेल कि मांस आणि दुध उत्पादने कमी केल्याने आपल्याला स्वयंप्रतिकार रोगांमध्ये (Autoimmune disease) लक्षणे कमी करण्यास मदत मिळते. परंतु असे केल्याने आपल्या शरीराला आवश्यक पोषक पदार्थ आपण गमावू शकतो. तसेच व्हिटामिन डी सुद्धा आपल्याला कमतरता होवू शकते. विटामिन डी आपल्या शरीरासाठी महत्वपूर्ण आहे कारण व्हिटामिन डी च्या कमतरतेमुळे आपल्याला विविध आजार होवू शकतात स्केलेरोसीस, प्रकार 1 मधुमेह,ल्युपस असे स्वयंप्रतिकार आजार वाढू शकतात. मशरूम हे व्हिटामिन डी चे उत्तम स्त्रोत आहेत जंगली मशरूम हे पोषक तत्वांनी भरपूर असतात. वास्तविक त्यामध्ये आपल्या दैनंदिन गरजेपेक्षा ३ पट व्हिटामिन डी असते. तसेच व्हिटामिन डी 2 चे प्रमाणात सेवन आवश्यक आहे. मशरूम हे आपल्या स्वयंप्रतिकार आजारांमध्ये एक आशेचा किरण ठरतात.
मशरूम हे दुकानात मिळणारे पांढरे मशरूम नाहीत ते फिनोल आणि एर्गोथीयोनीन फिनोल अशा स्वास्थ्यवर्धक पदार्थांनी भरपूर असतात. शरीरातील कणांना आणि क्षती झालेल्या कोशिकांना लक्ष्य बनवते आणि शरीराला साफ करण्यास मदत करते. एर्गो थीयोनीन एक अमिनो एसिड आहे जे पोटातील चांगल्या जंतूंची वाढ करते आणि कवक यांची भरपाई करते.शरीरातील ताण तणाव कमी करण्यास सुद्धा मदत करते. म्हणून जर स्वादिष्ट आणि पौष्टिक पदार्थ खायचा असेल तर मशरूम चे सेवन जरूर करा. मशरूम तुम्ही कच्चे खाऊ शकता किंवा शिजवून खाऊ शकता.
पालेभाज्या – पालेभाज्यामध्ये पोषक घटक असतात तसेच त्या खनिजांनी जसे कि Calcium, magnesium यासारख्या घटकांनी जे आपल्या शरीराला मुक्त कान आणि सूज यापासून लढण्यास मदत करतात. पालेभाज्या आहारामध्ये समाविष्ट केल्याने शरीरातील प्रतिरक्षा प्रणाली वाढविण्यास मदत होते. भरपूर प्रमाणात पालेभाज्यांचे सेवन केल्याने रक्ताशी संबंधितसमस्या दूर होण्यास मदत होते तसेच अस्थमा या आजारात सुद्धा मदत होते. पालेभाज्यांमध्ये व्हिटामिन ए,सी आणि के असते त्यामुळे स्वयंप्रतिकार आजारांमध्ये (Autoimmune disease) याचा चांगला उपयोग होतो.
https://fityourself.in/direct-benefits-of-omega-3-fatty-acids/