१.१ Cerebral Stroke Disease
Cerebral Disease यामध्ये रक्तवाहिन्याद्वारे आपल्या शरीरातील मेंदू आणि मज्जातंतूंना oxygen आणि पोषक तत्वांचा सतत पुरवठा केला जातो.जेंव्हा जेंव्हा या रक्त वाहिन्यांमध्ये नुकसान होते किंवा अडथळा येतो तेव्हा मेंदुंच्या काही भागांना रक्तपुरवठा थांबतो. ज्याप्रमाणे रक्तपुरवठा न झाल्याने ह्रदयाला झटका येतो,त्याचप्रमाणे मेंदूच्या काही चागला चार ते पाच मिनिटांपेक्षा जास्त काळ र्स्क्त न आल्यास oxygen आणि पोषक तत्वांच्या कमतरतेमुळे ते नष्ट होऊ लागते.याला ब्रेन attack असेही म्हणतात.
१ .२ Cerebral Disease – Stroke ची कारणे :
- इस्केमिक स्ट्रोक हे स्ट्रोकचे सर्वात सामान्य कारण आहे.मेंदूतील कोणत्याही रक्तवाहिनीच्या अरुंद किंवा अडथळ्यामुळे हे हे घडते.हे देखील दोन प्रकारचे आहे.
- थ्रोम्बोटीक स्ट्रोक : या प्रकारच्या ब्रेन attack मध्ये मेंदूच्या रक्तवाहिनीमध्ये रक्त साचल्यामुळे किंवा गुठळ्या झाल्यामुळे अडथळा निर्माण होतो. ज्या रुग्णाच्या रक्तात कोलेस्ट्रोल चे प्रमाण जास्त असते,त्यांच्या रक्तवाहिन्यांमध्ये चरबी आंतरिकरित्या जमा होते,ज्याला प्लेक म्हणतात.जेंव्हा त्यावर रक्ताची गुठळी जमा होते.तेव्हा संपूर्ण रक्तवाहिनी हळूहळू ब्लॉक होते आणि जेंव्हा मेंदूच्या त्या भागाला रक्त मिळत नाही तेव्हा थ्रोम्बोटिक होतो.
- एम्बोलिक स्ट्रोक – या प्रकारच्या मेंदूच्या झटक्यामध्ये,इंजेक्शन किंवा सलाईन द्वारे रक्तवाहिनीमध्ये रक्ताची गुठळी किंवा लहान हवेचा फुगा मेंदूच्या लहान रक्तवाहिनीमध्ये अडकतो आणि रक्तवाहिनीमध्ये अडथला निर्माण होत आणि मेंदूला रक्त मिळत नाही.एम्बोलिक स्ट्रोक होतो.
- हेमोरेजिक स्ट्रोक – मेंदूच्या रक्तवाहिनीत रक्तस्त्राव यातून होणारे मेंदूचे झटके अत्यंत गंभीर आहेत.उच्च रक्तदाब,रक्तवाहिनीतील जन्मजात विरुती किंवा रक्तवाहिनीला सूज यांमुळे मेंदूमध्ये रक्तस्त्राव होऊ शकतो.याचे दोन प्रकार पडतात.
- इंट्रा क्रानियाल रक्तस्त्राव – या प्रकारात मेंदूच्या कोणत्याही रक्तवाहिनीत रक्तस्त्राव झाल्यामुळे मेंदूच्या त्या भागाला रक्तपुरवठा न झाल्याने मेंदूच्या पेशी खराब होतात.या प्रकारच्या मेंदूच्या झात्क्याचे मुख्य कारण म्हणजे उच्च रक्तदाब. दीर्घकाळापर्यंत सतत उच्च रक्तदाब राहिल्याने रक्तवाहिनी कमकुवत होते आणि कडक होते आणि परिणामी ती फुटते.
- सब अरक्नोइड रक्तस्त्राव – या प्रकारात मेंदू आणि कवटीच्या दरम्यान स्तरावर रक्तवाहिनीमध्ये रक्तस्त्राव झाल्यामुळे रक्त सबरक्नोईड जागेत जमा होते.राक्त्वाहीनीची जम्न्जात विकृती किंवा रक्तवाहिनीला सूज येणे हे त्याचे मुख्य कारण आहे. या प्रकारात रुग्णाला तीव्र डोकेदुखीचा अनुभव येतो.
- क्षणिक इस्केमिक हल्ला- तात्पुरता ब्रेन attack चा तिसरा देखील प्रकार आहे ज्यामध्ये स्त्रोक्ची लक्षणे काही मिनिटे ते काही तास टिकतात आणि नंतर बरे होतात. याला क्षणिक इस्केमिक attack किंवा TIA म्हणतात. हे चेतावणी देते कि तुम्हाला एक समस्या आहे आणि त्यावर उपचार न केल्यास तुम्हाला नजीकच्या भविष्यात पक्षाघातचा झटका येऊ शकतो.
Cerebral Disease या रोगाची लक्षणे –
- अशक्तपणा जाणवणे (शरीरातील अशक्तपणा)
- दिशा आणि सूचना समजण्यात अडचण.
- डोकेदुखी होणे.
- गोंधळाची स्थिती.
- बोलण्यात अडचण येत आहे.
- मळमळ आणि उलट्या.
- शरीराच्या एकाच बाजूला चेहरा,हात किंवा पाय सुन्न होणे.
- हळू किंवा अस्पष्टपने बोलणे.
- अचानक स्तब्ध होणे,चक्कर येणे,शरीराचे संतुलन बिघडणे.
- एक किंवा दोन्ही डोळ्यांनी पाहण्यात अडचण येणे.
Cerebral Disease काही उपाययोजना:
- मद्यपान आणि धुम्रपान थांबवा.
- फळे,भाज्या इत्यादींचे सेवन करा.
- तणावापासून दूर रहा.नियमित व्यायाम करा आणि योगासने करा.
- तुम्ही लठ्ठपणाचे शिकार असाल तर तुमचे वजन नियंत्रित ठेवा.
- जर तुम्हाला वारंवार डोकेदुखी होत असेल तर डॉक्टरांकडून तपासणी करून घ्या.
- जर तुम्ही उच्च रक्तदाब,मधुमेह,ह्र्दयविकाराने त्रस्त असाल तर डॉक्टरांकडून नियमित तपासणी करत राहा.
आत्मकेंद्रीपणा (Cerebral Disease):
मूल तीन वर्षांचे होण्यापूर्वीच आत्मकेंद्रीपनाची लक्षणे दिसू लागतात यामुळे मुले सामाजिक क्रियाकल्पबद्द्ल उदासीन असतात.ते लोकांकडे पाहत नाहीत,हसत नाहीत आणि बहुतेकदा त्याचे नाव म्हणल्यावरही सामान्यपणे प्रतिसाद देत नाहीत.
अलीकडील पुनरावलोकनानुसार प्रती १००० लोकामागे या रोगाची दोन प्रकरणे आहेत. गेल्या काही दशकांमध्ये, त्यामुळे आत्मकेंद्रीपणा च्या प्रकरणांमध्ये अनपेक्षित वाढ झालेली आहे.ज्याचे एक कारण म्हणजे वैद्यकीय निदानाच्या क्षेत्रातील विकास,परंतु हि प्रकरणे खरोखरच वाढली आहेत का, हा एक प्रश्न आहे.
Cerebral Diseaseआत्मकेंद्रीपनाची कारणे :
- मेंदूच्या क्रियाकल्पांमध्ये असामान्यता
- मेंदूच्या रासायनामध्ये असामन्यता.
- अनुवांशिक आधार.
- परिणाम दर्श्वितात्न्की गर्भधारणेदरम्यान जन्मलेल्या मुलांना एकमेकांच्या जवळ अंतरावर आत्मकेंद्रीपणा होण्याची शक्यता कमी असते.विकसित होण्याचा धोका कमी असतो.
Cerebral Disease काही उपाययोजना
- खेळण्यासोबत खेळण्याचा योग्य मार्ग दाखवा.
- मुलाला घराबाहेरील लोकांना भेटण्याची नियमित संधी द्या.
- मुलाला उद्याने इत्यादि तणावमुक्त ठिकाणी घेऊन जा.
- इतरांना मुलाशी बोलण्यास प्रोत्साहित करा.
- आणि त्याच्या कोणत्याही प्रयत्नांना प्रोत्साहन देण्यास विसरू नका.
- जर मुल चुकीचे वर्तन करत असेल तर त्याला आवडत नसलेले काहीतरी करायला लावा.
- जर मूळ काही काळ गैरवर्तन करत नसेल तर त्याला लगेच प्रोत्साहन द्या.
- नवीन शब्द खेळकरपणे वापर.
- वळण खेळण्याची सवय लावा.
- हळूहळू खेळातील लोकांची संख्या वाढवा.
- लहान वाक्यात बोला.
- सोपी भाषा वापरा.
- दैनंदिन जीवनात वापरले जाणरे शब्द एकत्र करून बोलणे शिकवा.
Cerebral Disease स्मृतिभ्रंश पासून संरक्षण :
क्रियाकल्प आणि जीवनशैलीतील काही बदल करून या आजारांचा धोका तर कमी करता येतोच,पण एकदा झाला कि त्याची प्रगतीही मंदावते.
स्मृतिभ्रंशावर कोणताही इलाज नाही.स्मृतीभ्रन्शाची समस्या एकाएकी,रात्रभर होत नाही. ते हळूहळू वाढतात. सुरुवातीला हे लहान,शुल्लक बाबींमध्ये दिसून येतात.त्यामुळे घरातील सदस्य त्यांच्याकडे दुर्लक्ष करतात.जर कौटुंबिक सदस्य सतर्क असतील, तर ते ओळखण्यास सक्षम असतील कि विसरणे सामान्य आहे कि गंभीर समस्येचे सूचक असू शकते.त्यानंतर त्यांनी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा आणि रुग्णांवर उपचार करावेत.डोक्याला अनेक दुखापतीमुळे हा आजार होण्याचा धोका वाढतो.
Cerebral Disease स्मृतिभ्रंशाची कारणे-
अनुवांशिक – कुटुंबातील कोणीही या आजाराने ग्रस्त असल्यास,धोका वाढतो.
या आजाराचा धोका वाढत्या वयानुसार वाढत जातो.
उच्च रक्तदाबाचा त्रास होत असलेल्या रुग्णांना स्मृतीभ्रशांची जाणीव असणे आवश्यक आहे.
मधुमेह आणि लठ्ठपणा हि त्याची मुख्य कारणे मानली जातात.
जास्त प्रमाणात जंक फूड खाल्याने आणि आधुनिक जीवनशैलीमुळे शरीराला आवश्यक पोषक तत्वे मिळत नाहीत ज्यामुळे स्मृतीभ्रंश होण्याची शक्यता वाढते.
Cerebral Disease स्मृतिभ्रंशाची लक्षणे :
- स्वतः मध्ये शांत राहणे,सामाजिकरण थांबणे,मौनाचा सराव करणे.
- बाहेरून कपडे घालणे,स्वच्छ राहू शकत नाही.
- एखाद्या गोष्टीची किंवा प्रश्नाची पुनरावृत्ती करणे,हट्टी असणे,तर्कशास्त्र समजू शकत नाही.
- एखाद्या वस्तूचे चित्र पाहू शकत नाही आणि ते काय आहे हे समजू शकत नाहि.
- काहीतरी सुरु करा,नंतर त्याबद्दल विसरून जा.खूप प्रयत्न करूनही आपल्याला काय करायचे आहे हे लक्षात येत नाही.
- वस्तू चुकीच्या ठिकाणी सोडणे (जसे कि फ्रीजमध्ये घड्याळ किंवा ऑफिस फाईल ठेवणे)
- अगदी लहान समस्या सोडविण्यास असमर्थता.
- छोट्या छोट्या गोष्ठीवर किंवा विनाकारण नाराज होणे,ओरडणे,रडणे इ.
- स्मृतिभ्रंश असलेल्या व्यक्तीमध्ये,रोग जसजसा वाढत जातो तसतसे अधिक अधिक गंभीर लक्षणे दिसू लागतात.(लक्षात ठेवा कि प्रत्येक व्यक्तीमध्ये वेगवेगळी लक्षणे असतात.)
- संख्या मोजण्यात,जोडण्यात आणि वजा करण्यात अडचण येणे.
- बोलताना किंवा लिहिताना चुकीचे शब्द वापरणे किंवा शब्दाचा अर्थ न समजणे.
- निरुपयोगी योजनेमध्ये मोठ्या रकमेची गुंतवणूक करणे,पैशाची संबंधित विचित्र निर्णय घेणे.निष्काळजीपणा किंवा बेजबाबदारपणा दाखवणे.
- तारीख क्या आहे,कोणता महिना आहे.कोणते वर्ष आहे,ती व्यक्ती कोणत्या घरात आहे,कोणत्या शहरात आहे,कोणत्या देशात आहे हे विसरणे.
Cerebral Disease आयुर्वेदिक उपचार :
साखर टाळा : सर्व प्रथम,आपल्या आहारातून सर्व मिठाई,कार्बोहायड्रेट आणि शुद्ध कर्बोदके काढून टाका.तुमचे वजन नियंत्रणात येईपर्यंत कार्बोहायड्रेट पदार्थ खाणे टाळा.जास्त साखर खाल्याने मेंदूची उतीही कमकुवत होते,ज्यामुळे स्मरणशक्तीवर परिणाम होतो.
हळद : हळदीमध्ये असलेले कार्क्युमिन तत्व स्मृतिभ्रंशा पासून संरक्षण देते. हळदीमध्ये antioxidant घटक देखील असतात जे मेंदूच्या विकासासाठी आवश्यक असतात.अशा परिस्थितीत जेवणात हळदीचा अवश्य वापर करावा.
नारळ तेल : खोबरेल तेलात अन्न शिजवून देखील स्मृतिभ्रंश याचा उपचार शक्य आहे.खोबरेल तेलात जास्त fat नसते. आणि ते मेंदूला तीक्ष्ण करते.
साल्मन फिश आणि अंडी: साल्मन,थंड पाण्यात राहणारा मासा आणि अंड्यातील पिवळा बालक दोन्ही मेंदूला तीक्ष्ण करतात. अशा परिस्थितीत आहारात या दोन्हींचा समावेश करणे आवश्यक आहे.दिवसातून दोन अंडी खा.
आले: स्मृतिभ्रंश Cerebral Disease रोखण्यासाठी आले खूप फायदेशीर आहे.आल्याचा चहा,जेवणात आले वापरणे किंवा कोरडे आले,कोणत्याही स्वरूपातील आल्याचा वापर फायदेशीर आहे.
ग्रीन टी : उत्तम आरोग्य आणि चांगल्या मेंदूच्या विकासासाठी ग्रीन टी खूप महत्वाचा आहे.ग्रीन टी पिल्याने शरीराला oxygen चा पुरवठा होतो आणि साच्युरेटेड fat दूर होते.यामुळे स्मरणशक्ती वाढते.
बदाम : कुशाग्र मनासाठी बदाम फायदेशीर आहे. बदामाच्या तेलामध्ये fat असते,जे सेवन केल्याने चरबी वाढत नाही आणि मेंदूला इतर पोषक तत्वे मिळतात.पोषक तत्वे देखील ज्यामुळे शरीरच नाही तर मन देखील निरोगी होते.
Cerebral Disease काही उपाययोजना :
स्मृतिभ्रंशाचा Cerebral Disease व्यक्ती आणि कुटुंबावर होणारा परिणाम समजून घ्या आणि स्वीकारा.
काळजी अनेक वर्षे टिकू शकते त्यामुळे रुग्णाची काळजी घेण्याव्यतिरिक्त इतर कोणत्याही जबाबदाऱ्यांचा समावेश असेल आणि काळजीसाठी तुम्ही वेळ आणि पैशाची व्यवस्था कशी कराल हे जाणून घेणे महत्वाचे आहे.
म्हणून तुमच्या जीवनात असेच बदल घडवून अन जेणेकरून रुग्णाची काळजी घेण्यासोबतच तुम्ही तुमच्या इतर जबाबदाऱ्याहि पार पाडू शकाल. यासाठी जे काही शिकायचे आहे ते शिका आणि आपले कर्तव्य आनंदाने पार पाडा.
नियमित व्यायाम्न केल्याने मेंदूचे आरोग्य चांगले राहते.त्यामुळे मेंदू सक्रीय राहतो,मेंदूची आकलन क्षमता वाढते,आणि आपली मनोवस्था हि चांगली राहण्यास मदत होते.फळे आणि भाज्यांमधील पोषक तत्वांमुळे मेंदू चे कार्य चांगले राहते आणि मेंदूला होणारी इजा रोखली जाते.रक्तदाब सुयोग्य राखणे,रक्तातील साखरेचे प्रमाण नियंत्रित ठेवणे,चरबीचे प्रमाण नियंत्रित ठेवणे,धुम्रपान आणि मद्यपान यावर नियंत्रण ठेवणे व नियमित आरोग्य तपासणी केल्याने मेंदूचे आरोग्य राखण्यास मदत होते.पुरेशी झोप आणि तणाव मुक्ती चे उपाय केल्याने आपला मेंदू निरोगी राहतो.
https://fityourself.in/1-pains-and-sprain-suffer-वेदना-आणि-मुरघळ/