Nitric Oxide म्हणजे काय ? नायट्रिक ऑक्साईड एक प्रकारचा अणु आहे ज्याचे रासायनिक सूत्र NO 2 आहे हा एक मुक्त कन आहे ज्याचा अर्थ असा आहे कि अयुग्मित इलेक्ट्रोन आहे आणि हा अत्याधिक प्रतिक्रियाशील आहे. नायट्रिक ऑक्साईड हा सामान्य तापमानाला आणि दाबाला एक वायू आहे. नायट्रिक ऑक्साईड हा गंधहीन आणि रंगहीन आहे हा आपल्या शरीरासाठी एक महत्वपूर्ण संदेश देणारा एक अणू आहे. आणि याला नायट्रिक ऑक्साईड सिंथेसिस (NOS) नावाच्या एन्झाइम द्वारा संश्लेषित केले जाते. नायट्रिक ऑक्साईड ह्रदयाच्या प्रणाली मध्ये एक महत्वपूर्ण भूमिका निभावते. तसेच मासपेशीमध्ये पेशींना आराम करण्यासाठी आणि रक्तप्रवाह वाढविण्यासाठी रक्तपेशी पातळ करण्याचे कार्य करते. Nitric Oxide तंत्रीका तंत्र मध्ये एक महत्वाची भूमिका बजावते.
तांत्रिक म्हणजे पेशींच्या मध्ये संवाद साधण्यासाठी असणारी एक न्युरोट्रांसमीटर सारख्या रुपात कार्य करत असते. याशिवाय नायट्रिक ऑक्साईड हा आपल्या शरीरातील प्रतिरक्षा प्रणाली मध्ये एक महत्वाची भूमिका बजावते आणि आपल्या शरीरावर हमला करणाऱ्या सूक्ष्मजीव आणि पेशींपासून लढण्यास मदत करते. नायट्रिक ऑक्साईड रक्तवाहिन्याना आवरण करणाऱ्या इंडोथेलीयल कोशिकांच्या मध्ये संश्लेषित केले जाते. त्यानंतर हा रक्तप्रवाहामध्ये सोडला जातो. Nitric Oxide हा रक्तवाहिन्यांच्या आजूबाजूला असणाऱ्या मासपेशींच्या कोशिकांना बांधतात. त्यामुळे हे त्यांना आराम करण्यास आणि रक्तवाहिन्यांच्या पसरण्याचे कारण ठरतात ज्यामुळे शरीरातील रक्तप्रवाह वाढतो.
Nitric Oxide in Blood System
Nitric Oxide रक्तदाब नियंत्रित ठेवण्यास आणि उच्च रक्तदाब वाढण्यापासून रोखण्यास महत्वपूर्ण आहे. नायट्रिक ऑक्साईड चा तांत्रिका तंत्रावर सुद्धा महत्वपूर्ण प्रभाव पडतो. तांत्रिक या कोशिका द्वारा निर्मित केल्या जातात आणि या न्युरोट्रांसमीटर प्रमाणे कार्य करतात. तांत्रिका कोशिकांमध्ये संदेश वाहनाचे कार्य करतात. मेंदूमध्ये शिकण्याचे आणि स्मरण ठेवण्याचे कार्य यांच्याद्वारा केले जाते त्यामध्ये याची मुख्य भूमिका असते. तसेच विरोधी आणि उग्र स्वरूपाच्या आणि न्युरोप्रोटेक्टीव प्रभाव यामध्ये दिसून येतो. प्रतिकारशक्तीमध्ये नायट्रिक ऑक्साईड हल्ला करणाऱ्या सूक्ष्मजीव यांच्याशी लढण्यास एक महत्वपूर्ण भूमिका निभावते. तसेच मैक्रोफेज नावाच्या प्रतिरक्षा कोशिकांच्या द्वारा निर्मित असतात आणि नायट्रिक ऑक्साईड जेंव्हा सोडला जातो तेव्हा तो सूक्ष्मजीव आणि आणि इतर हल्ला करणाऱ्या घटकांना नष्ट करू शकतो.
Nitric Oxideअत्याधिक सूज कमी करण्यास मदत करतो तसेच उग्र स्वरूपाच्या प्रतिक्रियांचे विनियमन करण्यामध्ये महत्वाची भूमिका बजावते. नायट्रिक ऑक्साईड काही अन्य शारीरिक प्रतिक्रिया जसे कि इन्सुलिन स्त्राव, प्लेटलेट चे कार्य आणि पेशींचा प्रसार यामध्ये समाविष्ट असतात. नायट्रिक ऑक्साईड हा एक बहुमुखी अणू आहे जो हरी, तंत्रीका आणि प्रतिकार शक्ती प्रणाली यांसारख्या विभिन्न शारीरिक प्रक्रिया यामध्ये महत्वपूर्ण भूमिका बजावते. हा एक संदेशाच्या अणू प्रमाणे कार्य करतो.
Benefits Of Nitric Oxide (नायट्रिक ऑक्साईड चे फायदे कोणते आहेत ?)
नायट्रिक ऑक्साईड चे खूप फायदे आहेत
- आपल्या शरीरातील रक्तवाहिन्या पातळ करण्यामध्ये महत्वाची भूमिका निभावते तसेच रक्तप्रवाह वाढविण्याच्या क्षमतेमध्ये वाढ होते.
- नायट्रिक ऑक्साईड च्या प्रमुख फायद्यांमध्ये ह्रदयाचे स्वास्थ्य, रक्त वाहिन्यांचे आरोग्य समाविष्ट आहे.
- नायट्रिक ऑक्साईड मासपेशींच्या कोशिकांना आराम देण्याचे कार्य करतात ज्यामुळे रक्तप्रवाह वाढण्यास मदत होते. यामुळे रक्तदाब कमी करण्यामध्ये तसेच उच्च रक्तदाबामध्ये ह्र्द्यविकारामध्ये, ह्रदयाचा झटका हे कमी करण्यास मदत करते.
- Nitric Oxide रक्तातील गुठळ्या होण्यास रोखते त्यामुळे गंभीर ह्रदयाचे विकार होण्यास रोखते.
- व्यायामासाठी शरीरामध्ये नायट्रिक ऑक्साईड एक महत्वाची भूमिका बजावते ज्यामुळे मासपेशीमध्ये रक्तप्रवाह आणि ऑक्सिजन मध्ये वृद्धी होते. शरीरातील थकवा कमी करण्यास आणि टिकून राहण्याची क्षमता वाढते.ज्यामुळे कठीण आणि दीर्घकाळ काम करणे सोपे होते.
- मेंदूचे आरोग्य – नायट्रिक ऑक्साईड मेंदूमध्ये न्युरोट्रांसमीटर सारखे कार्य करते आणि यामुळे नवीन गोष्टी शिकणे आणि स्मृती राखणे यामध्ये मदत होते. यामुळे विसराळूपणा आणि डीमेंशिया यासारखे आजार कमी होण्यास मदत होते.
- प्रतिकार क्षमता – Nitric Oxide प्रतिकार क्षमतेमध्ये महत्वाची भूमिका निभावते तसेच पेशींवर हल्ला करणाऱ्या सूक्ष्मजीवापासून लढण्यास मदत करतात. तसेच संक्रमण होण्यापासून सुद्धा वाचवितात.
- इन्सुलिन प्रतिरोधकता तसेच ग्लुकोज चयापचय – नायट्रिक ऑक्साईड शरीरातील इन्सुलिन स्त्राव आणि ग्लुकोज यांचा वेगवाढविण्यास मदत करते.
- नायट्रिक ऑक्साईड मध्ये सुजविरोधी गुणधर्म असल्याने शरीरातील सूज कमी करण्यास मदत करते. यामुळे कॅन्सर, ह्र्दय रोग, स्वयंप्रतीरोधीत आजार यांचा धोका कमी करण्यास मदत करते.
- एन्टी एजिंग – नायट्रिक ऑक्साईड एन्टी एजिंग प्रभावी असते. यामुळे चेहऱ्यावरील सुरकुत्या तसेच त्वचेला दृढ बनविले जाते तसेच नखे आणि केसांच्या आरोग्यासाठी सुद्धा महत्वपूर्ण आहे.
- शारीरिक संरचना – नायट्रिक ऑक्साईड मासपेशींची वाढ करते आणि शरीरातील चरबी कमी करण्याचे कार्य करते.हे त्या लोकांसाठी महत्वाचे आहे जे आपले वजन कमी करू इच्छितात यामुळे आपल्या शरीरयष्टी मध्ये सुधारणा होते.
- शरीरातील जखमा भरणे – नायट्रिक ऑक्साईड उपचारामध्ये महत्वाची भूमिका बजावते आणि नवीन रक्तवाहिन्यांच्या विकासामध्ये मदत करते. उपचारामध्ये गतिशीलता आणण्यासाठी आणि संक्रमणाचा धोका कमी करण्यास मदत करते. शरीराच्या सामान्य क्रिया आणि कार्ये सुरु ठेवण्यासाठी महत्वपूर्ण भूमिका निभावते. यामध्ये भरपूर फायदे असतात जसे ह्रदयाचे आरोग्य, व्यायाम, लैंगिक स्वास्थ्य, मेंदूचे स्वास्थ्य, प्रतिकारशक्ती, इन्सुलिन संवेदनशीलता आणि ग्लुकोज चयापचय, एन्टी एजिंग तसेच शरीरयष्टी सुधारणा अशी एक विस्तृत शृंखला आहे.
Foods that Contains Nitric Oxide नायट्रिक ऑक्साईड असलेले पदार्थ कोणते आहेत ?
आपल्या आहारात असे काही पदार्थ असतात ज्यांच्या समावेशामुळे ते शरीरातील नायट्रिक ऑक्साईड चे उत्पादन वाढवू शकतात जे ह्रदयाचे आरोग्य आणि इतर स्वास्थ्य सुधारण्यात मदत करतात.
काही प्रमुख पदार्थ आहेत ज्यामध्ये Nitric Oxide उपलब्ध असते ते खालीलप्रमाणे आहेत.
- सीताफळ फळ – नोनी फळ ज्याला भारतात सीताफळ किंवा मोरींडा सित्रीफोलीया असे म्हणतात एक उष्ण कटिबंधीय फळ आहे जे मूळ ऑस्ट्रेलिया मधील आहे विशेष करून थंडी मध्ये याचा वापर औषधी म्हणून केला जातो.नोनी फळ मध्ये नायट्रिक ऑक्साईड चे उत्पादन वाढविण्याची क्षमता असते. यामुळे रक्तप्रवाह सुधारतो आणि उच्च रक्तदाब नियंत्रित होतो. सीताफळ ह्रदयाचे स्वास्थ्य उत्तम ठेवण्यामध्ये मदत करते. शरीराच्या अंतर्गत भागातील सूज नियंत्रित करण्याचे कार्य सुद्धा करते. विशेष करून ह्रदयाच्या संबंधित आजारांमध्ये सीताफळ फायदेशीर ठरते कारण यामध्ये नायट्रिक ऑक्साईड वाढविण्याची क्षमता असते आणि सूज कमी करण्याची सुद्धा.
- पालेभाज्या – पालेभाज्या जसे कि पालक किंवा पाने असलेल्या भाज्या शरीरात नायट्रिक ऑक्साईड चे परिवर्तन करण्याचे कार्य करतात. हे नायट्रिक ऑक्साईड नी समृद्ध असतात आणि संपूर्ण स्वास्थ्य सुधारण्यास मदत करतात.
- बीट – बीट प्रामुख्याने नायट्रिक ऑक्साईड चा एक उत्तम स्त्रोत आहे, शरीरात नायट्रिक ऑक्साईड चे उत्पादन वाढविण्यासाठी उपयोगी ठरते तसेच यामध्ये सुजविरोधी गुणधर्म आहेत.यामध्ये ह्रदयाचे आरोग्य सुधारण्यास आणि जुन्या आजारांचा धोका कमी करण्यासाठी एक चांगला पदार्थ म्हणून ओळखले जाते.
- जांभूळ, ब्लूबेरी – यामध्ये उच्च प्रमाणात Antioxidant असतात यामुळे ह्रदयाचे आरोग्य तसेच संपूर्ण शरीराचे आरोग्य राखले जाते. तसेच यामधील नाईत्रेट मुळे नायट्रिक ऑक्साईड तयार होण्यास मदत होते.
- सुकामेवा आणि बिया – सुकामेवा आणि बिया जसे कि बदाम, आक्रोड, भोपळ्याच्या बिया यामध्ये उच्च पातळीचे Fats आणि Antioxidant असतात त्यामुळे ह्रदयाचे आरोग्य सुधारण्यास मदत होते तसेच नायट्रिक ऑक्साईड चे उत्पादन वाढविण्यामध्ये मदत होते.
- डाळिंब – डाळिंबमध्ये उच्च प्रमाणात Antioxidant असतात यामुळे जुन्या आजारापासून होणारा धोका कमी होतो यासाठी हे उत्तम आहे. यामधील नाईत्रेट मुळे नायट्रिक ऑक्साईड तयार होण्यास मदत होते.
- सिट्रस पदार्थ – जसे कि लिंबू, संत्रे यामध्ये मोठ्या प्रमाणावर व्हिटामिन सी असते आणि Antioxidant असतात ज्यामुळे ह्रदयाचे आरोग्य राखले जाते आणि हे नायट्रिक ऑक्साईड चे उत्पादन वाढविण्यास मदत करतात.
- लसून – लसणामध्ये Antioxidant आणी Anti Inflammatory गुणधर्म असतात याचा हा एक उत्तम स्त्रोत आहे यामुळे जुन्या आजारांचा धोका कमी होतो आणि हे नायट्रिक ऑक्साईड चे उत्पादन वाढविण्यास मदत करतात.
- कलिंगड – हा एक एल सिट्रालाईन चा समृद्ध स्त्रोत आहे आणि एक अमिनो एसिड जो शरीरात आणि हे नायट्रिक ऑक्साईड मध्ये रुपांतरीत होतो. यामध्ये Antioxidant आणी Anti Inflammatory असतात ज्यामुळे ह्रदयाचे आरोग्य राखले जाते.
- डार्क चोकोलेट – यामध्ये मोठ्या प्रमाणात Antioxidant यामुळे ह्रदयाचे आरोग्य राखले जाते आणि हे नायट्रिक ऑक्साईड चे उत्पादन वाढविण्यास मदत करतात.
- रेड वाईन – यामध्ये Antioxidant आणी Anti Inflammatory गुणधर्म असतात आणि हे शरीरातील नायट्रिक ऑक्साईड ची पातळी वाढवितात याचे जास्त प्रमाणात सेवन करणे धोकादायक ठरू शकते. म्हणून सल्ला घेतल्याशिवाय याचा वापर करू नये.
खूप असे पदार्थ आहेत जे Nitric Oxideचे उत्पादन वाढविण्यास मदत करतात त्याचसोबत ते शरीरातील ऑक्साईड वाढवत असतात परंतु काही पदार्थांचे अत्याधिक सेवन केल्याने ते शरीरासाठी हानिकारक ठरू शकतात आणि अशा पदार्थांचा आहारात महत्वपूर्ण परिवर्तन करण्यासाठी नेहमी तज्ञांचा सल्ला घेणे आवश्यक ठरते. तुमच्या शरीरात जितके नायट्रिक ऑक्साईड जास्त असेल तितके तुमच्या शरीरासाठी फायदेशीर आहे. आपण नाकाद्वारे श्वासातून सुद्धा नायट्रिक ऑक्साईड घेत असतो जेंव्हा आपण श्वास घेतो तेव्हाशरीरातून नायट्रिक ऑक्साईड उत्पादन केले जाते म्हणून नायट्रिक ऑक्साईड आपल्या नाकात आणि सायनस मध्ये बनतो आणि जेंव्हा आपण श्वास घेतो तेव्हा हा आपल्या शरीरात जातो तसेच ह्रदयाच्या यंत्रणेपर्यंत पोहोचतो आणि आपल्याला निरोगी ठेवण्याचे कार्य करतो.
तुम्ही जर तोंडाने श्वास घेण्याचा प्रयत्न करत असाल तर तुम्हाला समस्या निर्माण होतील त्यामुळे Nitric Oxide आपल्या शरीरासाठी महत्वपूर्ण आहे.
https://www.instagram.com/getsculptedx?igsh=MXgzNTdvY3g3YnB5MQ==